علائم و درمان اسکیزوفرنی
نویسنده:
عباس صارمی مقدم، متخصص اعصاب و روان
به گزارش خبرنگار ایران پزشک، اسکیزوفرنی یکی از شایعترین اختلالات روانی وخیم است، اما ماهیت اساسی آن هنوز روشن نشده است. اسکیزوفرنی معمولا قبل از ۲۵ سالگی شروع میشود و تا آخر عمر پایدار باقی میماند و هیچ یک از طبقات اجتماعی از ابتلا به آن مصون نیستند. همچنین در برخی و شاید تمامی انواع اسکیزوفرنی عوامل ژنتیک دخالت دارند.
توصیفات مکتوب از علائمی که امروزه در بیماران دچار اسکیزوفرنی دیده میشود در تمام طول تاریخ وجود داشته است. پزشکان یونان باستان هذیانهای خود بزرگ بینی، پارانویا و تباهی کارکردهای شناختی و شخصیت را توصیف کردهاند.
تشخیص اسکیزوفرنی کاملا مبتنی بر شرح حال روان پزشکی و معاینه وضعیت روانی و توجه به تاریخچه بیماری است و هیچگونه روش بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد.
علائم اسکیزوفرنی
علائم این بیماری شامل هذیانها که شایعترین آنها شامل هذیان گزند و خود بزرگ بینی، توهمات که شایعترین آنها شامل توهم شنوایی و بینایی، گفتار آشفته شامل بی ربط گویی، رفتار آشفته بارز، علائم منفی شامل کاهش ابراز هیجانان و بی ارادگی است.
سطح کارکرد فرد در یک یا چند زمینه عمده مانند شغل، روابط فردی یا مراقبت فردی به شکل قابل ملاحظهای به سطحی پایینتر از قبل بیماری نزول پیدا میکند.
بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی زمانی که بد حالند، ممکن است سراسیمه شوند و کنترل چندانی بر تکانههای خود نداشته باشند یا ممکن است حساسیتهای اجتماعیشان کم شده و در نتیجه تکانشی به نظر برسند. مثلا شاید سیگار را از دست بیمار دیگر بقاپند یا به یک باره برنامه تلویزیون را عوض کنند یا غذای خود را به زمین پرت کنند. ندرتا برخی از رفتارهای به ظاهر تکانشی از جمله اقدام به خودکشی و حتی بسیار نادرترین اقدام به آسیب به دیگران در پاسخ به توهماتی پیدا شود که به آنها دستور انجام کاری را میدهند.
آیا مبتلایان اسکیزوفرنی بیشتر از سایر افراد دست به قتل میزنند؟
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر قربانی خشونت هستند تا انجام دهنده آن.گروه کوچکی از این بیماران مقدار زیادی خشونت انجام میدهند. با وجود توجه پر سر و صدایی که در رسانههای خبری به قتلهایی میشود که به دست بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی صورت میگیرد، دادههای موجود حاکی از آن است که احتمال دست زدن به آدمکشی در این بیماران به هیچ وجه بیشتر از افراد جمعیت عمومی نیست.
کم توجهی و طرد اجتماعی که به دلیل نا آگاهی عمومی نسبت به این اختلال گریبانگیر بیماران میشود، این بیماران و خانوادهشان را در غالب موارد آزار میدهد.
شیوع سوء مصرف مواد در مبتلایان اسکیزوفرنی
شیوع سوء مصرف داروها در مردان مبتلا به اسکیزوفرنی بالاتر است. توجه خاص به ارتباط مصرف کانابیس و اسکیزوفرنی جالب شده است. گزارش شده که مصرف زیاد کانابیس خطر بروز اسکیزوفرنی را در مقایسه با کسانی که مصرف نمیکنند تا شش برابر افزایش میدهد.
مصرف آمفتامینها و کوکائین و مواد مشابه نیز مایه نگرانی است، زیرا میتوانند سبب افزایش علائم روان پریشی شوند.
درمان اسکیزوفرنی
پیدایش داروهای موثر ضد روان پریشی و تغییر نگرش سیاستمداران و مردم به درمان بیماران روانی و حقوق آنها از اواسط دهه ۱۹۵۰ به بعد موجب تغییری آشکار در الگوی بستری کردن بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی شده است.
گرچه داروهای ضد روان پریشی تکیه گاه اصلی درمان اسکیزوفرنی به شمار میروند، در پژوهشها معلوم شده که مداخلههای روانی اجتماعی از جمله روان درمانی میتوانند بهبود بالینی را تقویت کنند.
پیچیدگی اسکیزوفرنی سبب میشود هیچ رویکرد درمانی به تنهایی برای مقابله با این اختلال چند وجهی کفایت نکند. برای اکثر بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی کاربرد ترکیبی از داروهای ضد روان پریشی و درمانهای روانی اجتماعی سودمندتر از کاربرد هر یک از این درمانها به تنهایی خواهد بود.
مواردی که منجر به بستری میشوند عبارت است از نیل به اهداف تشخیصی، امنیت بیمار به خاطر افکار خودکشی یا خطر آسیب با دیگران و رفتارهایی که به وضوح نا به سامان یا نامتناسب هستند، از جمله ناتوانی از برآوردن نیازهای پایه نظیر خوراک و پوشاک و سرپناه.
یکی از اهداف عمده بستری کردن برقراری پیوندی موثر میان بیمار و نظامهای حمایتی اجتماعی است.
در درمانهای روانی اجتماعی، روشهای مختلفی به منظور افزایش قابلیتهای اجتماعی، خود ابتکاری، مهارتهای عملی و روابط بین فردی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی است. هدف از این درمانها، توانا ساختن افراد شدیدا بیمار به کسب مهارتهای اجتماعی و شغلی جهت ایجاد یک زندگی مستقل برای آنهاست.
Schizophrenia is one of the most common and severe mental disorders, but its fundamental nature is still unclear, and there is no laboratory test method for diagnosing this mental illness.
پایان پیام/