نویسنده:
عباس صارمی مقدم، متخصص اعصاب و روان
به گزارش خبرنگار ایران پزشک، باید در نظر داشته باشیم که علائم یا نقایص اختلال تبدیلی عمدی ایجاد نمی‌شوند، ناشی از مصرف دارو نیستند، محدود به علائم جنسی یا درد نبوده و نفع بروز آنها عمدتا روان‌شناختی است و منافع اجتماعی، مالی یا حقوقی در بین نیست.
علائم شایع حرکتی: حرکات غیر ارادی، تیک‌ها، اسپاسم عضلات پلک، تورتیکولی، اوپیستوتونوس، تشنج، راه رفتن غیر عادی، سقوط و زمین خوردن، فلج، ضعف، آفونی
علائم حسی: بی حسی، به ویژه در اندام‌ها، بی حسی در خط میانی بدن، نابینایی، دید تونلی، ناشنوایی، علائم احشایی، استفراغ روان‌زاد، حاملگی کاذب، گلوبوس هیستریکوس، سنکوپ یا غش، احتباس ادرار، اسهال
تقریبا یک سوم کل جمعیت، زمانی در طول عمرشان دچار برخی علائم اختلال تبدیلی می‌شوند. نسبت اختلال زنان به مردان در بالغین حداقل دو به یک است.
اختلال تبدیلی در هر زمانی از زندگی از کودکی گرفته تا سنین پیری ممکن است شروع شود، ولی شروع این اختلال پیش از ۱۰ سالگی یا بعد از ۳۵ سالگی نادر است.
داده‌های موجود حاکی از آن است که اختلال تبدیلی بین جوامع روستایی، افراد کم سواد و کم هوش و افراد متعلق به گروه‌های اجتماعی و اقتصادی پایین و پرسنل نظامی که در موقعیت‌های جنگی قرار داشته‌اند، شایع‌تر است.
اختلال تبدیلی اغلب با تشخیص‌های همراه با اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطرابی و اسکیزوفرنی ارتباط دارد. اختلالات شخصیت نیز بارها همراه با اختلال تبدیلی مشاهده می‌شود. به ویژه نوع نمایشی و نوع انفعالی وابسته.
در اختلال تبدیلی بی حسی و پارستزی به خصوص در اندام‌ها شایع است و تمام وجوه حسی ممکن است درگیر شوند و توزیع اختلال اغلب با آنچه در بیماری عصبی محیطی یا مرکزی دیده می‌شود مطابقت ندارند.
علائم اختلال تبدیلی ممکن است اندام‌های حسی ویژه را درگیر کند و سبب کری، کوری و دید تونلی شود. این علائم ممکن است یک طرفه یا دوطرفه باشند، ولی ارزیابی عصبی سالم بودن راه‌های حسی را نشان می‌دهند.
علائم حرکتی ممکن است به صورت حرکات غیر طبیعی، اختلال در راه رفتن، ضعف و فلج، لرزش‌های موزون آشکار، حرکات کره‌ای، تیک و حرکات پرتابی نیز مشاهده شود. در کل هنگام توجه به این حرکات شدت آنها بیشتر می‌شود.
سایر اختلالات حرکتی شایع عبارت‌اند از فلج و ضعف که ممکن است یک، دو یا هر چهار اندام را گرفتار کنند، هرچند توزیع عضلات درگیر با راه‌های عصبی هماهنگ نیست.
تشنج‌های کاذب علامت دیگری در اختلال تبدیلی است.
یکی از ویژگی‌های همراه این اختلال به نام بی تفاوتی زیبا است. این اصطلاح به نگرش جسورانه و نامتناسب بیمار نسبت به علائم جدی اطلاق می‌شود. یعنی به نظر می‌رسد بیمار در این حالت نسبت به آنچه که اختلال مهم محسوب می‌شود، بی اعتناست. وجود این حالت برای اختلال تبدیلی تشخیص گذار نیست.
بیماران مبتلا به اختلال تبدیلی ممکن است به طور نا خودآگاه علائم خود را از افراد مهم زندگی‌شان الگو برداری کرده باشند.
یکی از مشکلات عمده در تشخیص اختلال تبدیلی، مشکل رد قطعی اختلال طبی است و در تمام موارد مشکوک به اختلال تبدیلی بررسی کامل طبی و عصبی الزامی است.
اختلال تبدیلی معمولا به صورت حاد شروع می‌شود، اما افزایش تدریجی علائم نیز ممکن است دیده شود. علائم یا نقایص ایجاد شده معمولا مدت کوتاهی طول می‌کشد و تقریبا ۹۵ درصد موارد حاد خود به خود (معمولا ظرف دو هفته در بیماران بستری) برطرف می‌شود.
درمان: علائم اختلال تبدیلی معمولا خود به خود بر طرف می‌شوند، گرچه احتمالا روان درمانی حمایتی بینش گرا یا رفتاری رفع آنها را تسهیل می‌کند.
مهمترین ویژگی درمانی، برقراری ارتباط درمان‌گری دل‌سوز و با اعتماد به نفس است. هیپنوتیزم، داروهای ضد اضطراب و تمرینات رفتاری آرام سازی عضلانی در برخی موارد موثرند.
پایان پیام/