نویسنده:
امیر پروسنان
به گزارش خبرنگار ایران پزشک، استرالیاییها به آن جوش میگویند. آمریکاییها میگویند زیتس و اسکاتلندیها، پلوکس میگویند. به هر حال هر نام مستعاری که روی جوش میگذارید، این تودههای کوچک روی پوست، توسط پزشکان، آکنه ولگاریس شناخته میشود و یک واقعیت زندگی به خصوص در دوران نوجوانی است.
یکی از ایدهها این است که ماده روغنی که باعث ایجاد جوش میشود، به نوزادان کمک میکند تا در هنگام تولد، راحتتر متولد شوند. ایده دیگر عجیب این است که جوشها در نوجوانان باعث میشوند جذابیت کمتری داشته باشند تا زمانی که بزرگتر شده و بتوانند خانواده تشکیل بدهند.
به جز این فرضیههای تخیلی و عجیب، باید بررسی کنیم که درباره جوش دقیقا چه میدانیم و چه چیزی باعث ایجاد جوش میشود و آیا باید جوش را بترکانیم؟
جوشها از کجا میآیند؟
جوشها یک فولیکول مو هستند که با باکتریها، سلولهای مرده و مایعی چرب به نام سبوم که توسط غدهای متصل به منافذ تولید میشود، مسدود میشوند. سبوم یک ماده چسبنده و روغنی محسوب میشود که از مولکولهای چربی مختلف و اسکوالن تشکیل شده است. باکتری که به آکنه کمک میکند، به کاتیباکتریوم آکنه معروف است و در فولیکولهای مو سکونت دارد.
در برخی از جوشها مانند جوشهای پر از چرک، باکتریها زمانی که از سبوم اضافی تغذیه میکنند، تکثیر میشوند. راد سینکلر، متخصص پوست دانشگاه ملبورن میگوید: متابولیتهای تولید شده توسط این تغذیه باکتریها، التهاب زا هستند.
سپس سیستم ایمنی بدن وارد عمل میشود. گلبولهای سفید خون به فولیکول و جایی که باکتریها را میبلعند و هضم میکنند، ارسال شده و سپس میمیرند. سینکلر در این زمینه توضیح میدهد: همان طور که گلبولهای سفید مرده انباشته میشوند، یک برآمدگی زرد رنگ تشکیل میدهند.
پروفسور سینکلر، این جوشهای التهابی را، برآمدگی یا سر زرد یا جوشهای پوستی مینامد. آنها فقط یک مورد در فهرستی از جوشها محسوب میشوند که مانند جوشهای سر سیاه، شامل التهاب نیستند.
جوشهای سر سیاه بسیار اشتباه گرفته میشوند. آنها اغلب به عنوان نشانهای از پوست کثیف در نظر گرفته میشوند، اما رنگ تیره آنها فقط تغییر رنگ هسته جوش است که در معرض هوا قرار گرفته و هنگام قرار گرفتن در معرض اکسیژن، سیاه میشوند. پروفسور سینکلر در این زمینه میگوید: وقتی یک جوش سر سیاه را فشار میدهید، اولین میلی متر آن سیاه و بقیه آن کرم رنگ است.
چرا آکنه در نوجوانی رخ میدهد؟
شایعترین محرک برای آکنه، بلوغ است که به دلیل ترشح هورمونهای جنسی به نام آندروژن در نوجوانی اتفاق میافتد. پروفسور سینکلر میگوید: تقریبا هر نوجوانی در سراسر جهان به درجههایی از آکنه مبتلا میشود. فکر نمیکنم هیچ قومیتی روی زمین وجود داشته باشد که از آکنه ولگاریس نوجوانان در امان باشد.
آندروژنها توسط مردان و زنان تولید میشوند و باعث تحریک تولید سبوم میشوند که مرکزی برای تشکیل جوش است.
در حالیکه آکنه معمولا تا ۳۰ سالگی از بین میرود، ولی برخی افراد تا ۴۰ یا ۵۰ سالگی تحت تاثیر آکنه قرار میگیرند. تغییرات هورمونی ناشی از قاعدگی، بارداری یا داروهای حاوی هورمون نیز میتواند باعث آکنه شود و حتی شواهدی وجود دارد که اضطراب میتواند به دلیل فعال کردن سیستم ایمنی، شکل گیری آکنه را بدتر کند.
علاوه بر همه اینها، برخی از بیماریها نیز میتوانند باعث آکنه شوند. به طور مثال، این یک عارضه جانبی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک است. بنابراین اگر بزرگسال هستید و برای اولین بار دچار آکنه میشوید، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آیا آکنه ارثی است؟
تعداد زیادی از ژنها با آکنه در ارتباط هستند و شواهدی وجود دارد که گروههای قومی با پوست تیرهتر، احتمال بیشتری نسبت به سایرین در مورد بروز آکنه دارند. پروفسور سینکلر در این زمینه میگوید: اینکه آیا میتوانید آکنه را به ارث ببرید یا نه، به سادگی قابل توضیح نیست. ولی عوامل زیادی وجود دارد که بر حساسیت آن تاثیر میگذارند. بنابراین در خانوادهها به هیچ وجه قابل پیش بینی نخواهد بود.
اگر احساس میکنید که وقتی هوا گرم است، جوشهای بیشتری بروز پیدا میکند، امکان دارد شواهدی وجود داشته باشد که این موضوع را تایید کند، اما پروفسور سینکلر هشدار میدهد که مردم ممکن است جوشهای گرمایی را با جوش اشتباه بگیرند.
چیزی که میتواند خطر آکنه را افزایش بدهد، آلودگی هوا و همچنین لوازم آرایشی چرب است. بنابراین مواردی را که برچسب «غیر کومدون ساز یا غیر کومدوژنیک» دارند، استفاده کنید. زیرا این محصولات قرار نیست منافذ پوست شما را مسدود کنند.
اگر بخواهیم در یک کلام و به سادهترین بیان ممکن این موضوع را توضیح دهیم، باید بگوییم که محصول غیر کومدون زا، به محصولی گفته میشود که روی پوست ایجاد چربی نمیکند، منافذ پوست را نمیبندد و باعث ایجاد جوش سر سیاه، سر سفید و آکنه روی پوست نمیشود.
ولی هنگامی که صحبت از آکنهای میشود که ظاهرا ناشی از پوشیدن ماسک است که به آن ماسکنه نیز میگویند، آکنه واقعی رخ نداده و بیماری دیگری به نام روزاسه است.
توضیح درباره روزاسه (rosacea): روزاسه یک بیماری مزمن پوستی شایع است که صورت را درگیر کرده و با گر گرفتگی، قرمزی، جوش، جوشهای چرکی و عروق خونی متسع مشخص میشود.
آیا واقعا خوردن شکلات باعث بدتر شدن آکنه میشود؟
شاید در مورد نقش غذاهای مختلف در تشدید آکنه شنیده باشید، اما شواهد علمی در این زمینه اغلب اندک یا واضح نیستند. به طور مثال، در حالیکه شکلات برای چندین دهه، محرک مشکوک برای آکنه محسوب میشود، اتفاق نظری در این زمینه وجود ندارد.
مطالعاتی که نشان میدهد اجتناب از مصرف شیر یا رژیم غذایی حاوی غذاهایی با GI پایین (که تاثیر کمی بر سطح قند خون میگذارند) میتواند خطر ابتلا به آکنه را کاهش دهد نیز نتایجی نشان نمیدهند. پروفسور سینکلر میگوید: هیچ اطلاعات معنی داری مبنی بر تاثیر غذا وجود ندارد که بگوید اصلاح رژیم غذایی میتواند به طور معناداری منجر به درمان آکنه شود.
سینکلر میگوید: اگر بیمار به من بگوید که هر بار شکلات یا مرغ سرخ کرده میخورد، جوش میزند، میگویم اگر غذایی پیدا کرده که مستقیم باعث بروز آکنه در او میشود، منطقی به نظر میرسد که از آن غذا استفاده نکند. ولی اگر هیچ غذایی را شناسایی نکرده که باعث آکنه شود، آزمایش آلرژی وجود ندارد که بتوانیم آن غذا را شناسایی کنیم و بعید است که در بروز آکنه اهمیتی داشته باشد.
درمان چیست؟
پروفسور سینکلر میگوید: از میان انبوهی از محصولاتی که ادعا میکنند پوستی بدون جوش به شما میدهند، فقط برخی از آنها موفق هستند.
برای موارد خفیف جوشها، محصولات موضعی حاوی بنزوئیل پراکسید توصیه میشود. این ماده شیمیایی نیم قرن است که وجود دارد و میتوان آن را از داروخانهها خرید. در واقع یک ضد عفونی کننده است که میکروبهای روی پوست را از بین میبرد، ولی از جمله سفید کنندههاست و هنگام استفاده از آن باید مراقب حولهها و لباسهای رنگی بود.
پروفسور سینکلر میگوید: با توجه به حساسیت پوست خودتان، ممکن است از محصولی به شکل ژل، کرم یا مایع شستوشو بهترین نتیجه را بگیرید. ولی خلاص شدن از جوشهای سر سیاه یا موارد جدی آکنه کمی پیچیدهتر است و شاید به دارو نیاز داشته باشید.
برای آکنههای التهابی، پزشکان تمایل دارند داروی ایزوترتینوئین (روآکوتان) را تجویز کنند که میزان سبوم ساخته شده در منافذ پوست را کاهش میدهد. در حالیکه ایزوترتینوئین میتواند جای زخم را کاهش دهد، اما برخی افراد از عوارض جانبی این دارو رنج میبرند که از جمله این موارد میتوان به سر درد یا گر گرفتگی پوست اشاره کرد.
مطالعهای تازه نشان میدهد که زنان باید هنگام استفاده از این دارو از بارداری پیشگیری کنند، زیرا منجر به بروز ناهنجاریهای جدی هنگام تولد نوزاد میشود.
پزشکان میگویند که اگر قادر به مصرف ایزوترتینوئین نیستید یا نگران عوارض جانبی آن هستید، یک دوره طولانی مدت آنتی بیوتیک به جای آن تجویز شود.
رهایش کنید
رهایش کنید. جوشها معمولا ظاهر میشوند و خودشان را التیام میبخشند، اما این مانع نمیشود که ما دخالتی در تسریع رفع آن نداشته باشیم. تحقیقات نشان میدهند که انسانها خیلی به جوشها توجه میکنند و حتی تماشای ترکاندن جوش توسط دیگران هم باعث لذت بردن میشود.
ولی هرچقدر هم که ترکاندن جوش رضایت بخش باشد، اوضاع را بدتر میکند. زیرا میتواند به باکتریهای غیرمفید اجازه ورود بدهد، التهاب را تشدید کرده و حتی اگر جوش خوب شود، آثار آن روی صورت شما به جا بماند.
با این حال پروفسرو سینکلر میگوید: اگر جوش کاملا رسیدهای دارید که آماده بیرون زدن است، تا زمانی که در اولین مشاهده خون متوقف شدهاید، آن را فشار دهید، اشکالی ندارد! سپس روی جوش را با چسب زخم بپوشانید تا وسوسه نشوید پوستهای که روی آن ایجاد میشود را هم بردارید.
بر اساس گزارش ای بی سی، سینکلر میگوید: اگر بعد از اینکه خون را مشاهده کردید، همچنان به فشار دادن ادامه بدهید، به خودتان آسیب میزنید و بهبودی را به تاخیر خواهد انداخت و حتی میتواند منجر به زخم شود. پس مهم است بدانیم چه زمانی باید دست از فشار دادن جوش برداریم.
پایان پیام/